RULMAN ARIZALARI
Endüstriyel makinelerde, titreşim analizinin en önemli katkısı, rulman arızalanmadan önce rulman hasarlarını analiz edebilmektir. Ancak bundan daha önemli ve faydalı bir şey arıyorsak o da hasar ortaya çıkmadan önce kök sebeplerin bilinmesi ve ortadan kaldırılmasıdır.
Rulman döner ekipmanların kalbidir. Çok sayıda yatak çeşidi ve tasarımı vardır. Rulmanlarla ilgili çok sayıda üreticinin, eğitim programı ve kitabı bulunmaktadır. Rulmanarızalarını erken teşhis etmek, titreşim analizinin ayırt edici özelliklerinden biridir.
Ancak en önemli olanı rulman arızalarının kök sebebidir. Rulman arızalarının nedenlerini minimize edersek, yatakları değiştirmeyi de en aza indirebilir, "bakım süresini" azaltabilir ve güvenilirliği artırabiliriz.
Yataklarda dikkat edilmesi gerekenler : 
- Temizlik
- Yağlama
- Uygun montaj ve yük
- Doğru uygulama
- Doğru çalışma sıcaklık aralığı ve hızı
Bu beş gereksinim yeterince basit görünmektedir ve çoğu teknisyen veya rulman üreticisi bu listedekilerin yapılmasının faydalı olacağını söyleyecektir.
Peki rulmanlar neden bozulur? Genellikle listedekilerden biri veya birkaçı uygulanmadığı için.
Temizlik:
R
ulmanlar, son derece hassas makine bileşenleri gibi üretilmeli, paketlenmeli, taşınmalı, depolanmalı, işlenmeli ve kurulmalıdır. Sadece "en ucuz" rulman değil, iyi rulmanları satın alınmalıdır. Rulmanlar ileride kullanılmak üzere saklandığında, nem ve kirleticilerden korunmalıdır. Yeni rulmanlar temiz ve kuru bir ortamda saklanmalıdır. Kullanmayı planlayana kadar rulman kutusu açılmamalıdır.
Eller ve rulman montaj aletleri temiz olmalıdır. Rulmanın monte edileceği alanları temizlenmelidir. Bunu herkes bilse de pratikte uygulanır mı? Her bakım teknisyeni "nasıl yapıldığını" bilir! Ancak hassas rulman temizliği ve kullanımı bilinse de ne kadar uygulanır? Pek çok şeyde olduğu gibi, "hızlı çalışmak için yavaş ve dikkatli çalışmanız" gerekir.
Yağlama:
Daha önce belirtildiği gibi, yağlama çok kritiktir ve uygun yağlayıcı kullanımı büyük önem arz etmektedir. Yağlayıcı, uygulama için uygun miktar, viskozite, katkı maddesi ve çalışma sıcaklığı aralığında olmalıdır. Yağlayıcılar karıştırılmamalıdır. Temiz olmalı ve temizliği test veya filtreleme ile onaylanmalıdır. Yağlayıcı eklemek için kullanılan aletler temiz olmalıdır. Kaç kişi kirli bir gres tabancasını aldı, kirli bir makinenin yan tarafına asıldı, kirli bir gres bağlantısına itti ve hiçbir şeyi silmeden bir yatağa gres pompaladı? Yağlama - TEMİZ yağlama bir zorunluluktur.
Uygun Tolerans, Montaj ve Yük:
Rulman toleransları genellikle çok hassastır ve çoğu zaman 0,001 mm'den daha az toleranslara sahiptir. Rulmanlar düşürülmemeli veya darbeye maruz bırakılmamalıdır. Montaj yüzeyleri eş merkezli ve temiz olmalı, ancak aşırı zımparalanmamalı, törpülenmemeli veya cilalanmamalıdır. Bir mikrometre veya ölçü aleti ile ÖLÇÜLMELİDİR. Montaj esnasında çubuklar veya çekiçler değil, uygun rulman montaj aletleri kullanılmalıdır. Bazı rulmanlar, yatak montajının bir parçası olarak belirli boşluklarla yatağa takılmalıdır.
Doğru Uygulama:
Birçok farklı rulman tipi vardır - kaymalı yatak yastık tip, seramik, sinterlenmiş bronz, bilyeli, makaralı, tek sıralı, çift sıralı, thrust, konik, koni ve çanak, iğne - ve daha fazlası. Neden? Çünkü rulmanlar farklı amaçlarla kullanılmaktadır. Çeneli kırıcı için tasarlanmış bir rulman, yüksek hızlı bir gaz türbininde kullanılamayabilir. Doğru rulman uygulaması, rulman üreticileri ve mühendisleri tarafından yapılmalıdır.
Doğru Çalışma Sıcaklık Aralığı ve Devri:
Sürtünme ve yükleme nedeniyle rulmanlar ısınabilir. Rulmanlar ısındıkça genleşir. Bu sebeple yatak içindeki boşluklar değişebilir. Mühendisler rulmanları bunu göz önünde bulundurarak tasarlarlar, ancak rulmanların hem hız, hem yük hem de sıcaklık açısından çalışabileceği aralıklar vardır. Bir yatağı değiştirirken veya satın alırken, çalışma hızlarına, statik ve dinamik yüklere ve sıcaklıklara çok dikkat edilmelidir. Yatak soğutma sistemi kullanıyorsa, soğutma sisteminin temiz ve çalışır durumda olmalıdır. Yataklar bir rezervuardan yağlanıyorsa, temiz olduğundan ve ısının homojen dağıtıldığından emin olunmalıdır.
DİĞER SORUNLAR BAZEN RULMAN ARIZASI OLARAK YANLIŞ TEŞHİS EDİLİR
- Yatak veya conta problemleri - genellikle sürtünme
- Makine içinde sürtünme
- Yağsızlık
- Dişli Problemleri
- Kavitasyon
- Kaplin problemleri - özellikle yağlı kaplinler
Rulman problemini spektrumları inceleyerek test etmek için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz. Bu yöntemleri kullnabileceğiniz Falcon cihazının özelliklerini buraya tıklayarak inceleyebilir veya bizimle iletişime geçebilirsiniz. Falcon cihazı Accurex teknolojisi sayesinde sizleri doğru arızaları bulmanız için yönlendirmekte ve öneriler sağlayabilmektedir.
Bu çalışma ACOEM USA tarafından yayınlanmış ve tarafımızca Türkçe'ye çevrilmiştir. Orjinal yayın için tıklayınız.